Organizacja transportu

Numeracja linii komunikacyjnych w Krakowie

W Krakowie przez wiele lat ewoulował i wykształcał się jednolity schemat numeracji linii tramwajowych i autobusowych. Żeby był on intuicyjny i jednoznacznie wskazywał na rodzaj linii którą widzimy na przystanku, zakresy liczb stosowane do oznaczania linii podzielono na pewne przedziały. Na chwilę obecną stosuje się następujące liczby do oznaczania linii:

Numeracja linii tramwajowych:

0 – linie specjalne obsługiwane taborem zabytkowym (w tym Krakowska Linia Muzealna)

1-29 – Linie zwykłe

30-39 – nieużywane 501 bazuje na dawnej linii A, a 503 obsługiwanymi regionami miasta nawiązuje częściowo do dawnej linii C. W tym samym czasie zakres linii 501-506 służył dla linii rekreacyjnych, które w okresie wiosenno-wakacyjnym kursowały na po

40-49 – Linie wspomagające/szczytowe

50-59 – Linie Krakowskiego Szybkiego Tramwaju

60-69 – Linie nocne

70-79 – Linie czasowe/zastępcze

80-89 – Linie cmentarne i inne specjalne

90-99 – nieużywane

Numeracja linii autobusowych:

100-199 – Linie miejskie zwykłe

200-299 – Linie aglomeracyjne

300-399 – Linie aglomeracyjne przyśpieszone

400-499 – Linie miejskie wspomagające/szczytowe

500-599 – Linie miejskie przyśpieszone

600-699 – Linie miejskie nocne

700-799 – Linie miejskie czasowe/zastępcze

800-899 – Linie cmentarne oraz pracownicze

900-999 – Linie aglomeracyjne nocne

Oznaczenia linii dawniej:

Powyższe systemy są efektem wielu lat ewolucji. Historycznie poszczególne zakresy miały inne funkcje, a niektórych nie wykorzystywano wcale. W dużym skrócie zaprezentujemy tutaj największe różnice. Na przykład, dawniej zamiast linii 4x i 4xx stosowano linie “bisowe”, więc tramwaj wspomagający linię 14 nie miałby oznaczenia 44, tylko 14bis. Przed rokiem 2000 również zamiast linii z 7-mką z przodu dla linii zastępczych, stosowano linie z cyfrą 3 – na przykad 32 albo 307. Z kolei zakres linii 7xx był stosowany przez około dekadę dla dwóch linii pozamiejskich, których trasa w całości przebiegała poza granicami miasta. Linie tramwajowe z zakresu 30-39 miały też przez kilka lat epizod w postaci zakresu dla linii które obslugiwały nową wówczas trasę tramwajową na Kurdwanów.

Do lat ’90 XX wieku także linie przyśpieszone miały inne oznaczenia – literowe, rozpoczynające się od litery A. Na przykład, dzisiejsza linia 501 bazuje na dawnej linii A, a 503 obsługiwanymi regionami miasta nawiązuje częściowo do dawnej linii C. W tym samym czasie zakres linii 501-506 służył dla linii rekreacyjnych, które w okresie wiosenno-wakacyjnym kursowały na popularnych trasach pozamiejskich, gdzie krakowianie jeździli wypoczywać, a nie kursowała regularna komunikacja zbiorowa lub była bardzo ograniczona. Innym ciekawym zakresem są linie mikrobusowe oznaczane numeracją M1-M6, które kursowały przez drugą połowę lat ’70 i były ubsługiwane mikrobusami Nysa 521.

W miarę współczesną zmianą jest wprowadzenie linii aglomeracyjnych przyśpieszonych z zakresu 3xx, a także zmiana początku numeru linii cmentarnych z cyfry “9” na “8” spowodowana kolizją z nowouruchamianymi liniami aglomeracyjnymi nocnymi. Tramwaje kursujące między 23:30 a 4:30 rano wróciły na ulice miasta w 2012 roku po niemalże ćwierćwiecznej przerwie. Otrzymały cyfrę “6” z przodu żeby zachować kompatybilność oznaczeń z nocnymi autobusami, ale do lat ’80 nie stosowano osobnych oznaczeń dla tramwajów nocnych. Kursy w nocy były wykonywane na większości linii tramwajowych dziennych, bez specjalnych oznaczeń.

Przedstawione tutaj najważniejsze i najciekawsze przykłady z obecnego i historycznego systemu oznaczeń obrazują, jak bardzo on ewoulował i zmieniał się od samego początku oznaczania linii cyframi w Krakowie. Im głębiej patrzymi w historię, tym bardziej widać na przestrzeni lat próby trzymania się wspólnego i czytelnego systemu oznaczeń, jednak niejednokrotnie piętrzące się odstępstwa i nieścisłości powodowały bardzo duży bałagan i sprawiały wrażenie chaotyczych. Dzisiaj stosowany w Krakowie schemat oznaczania linii tramwajowych i autobusowych jest bardzo podobny do tych stosowanych w innych dużych aglomeracjach posiadających wiele środków transportu publicznego. Dzięki temu w wielu miastach po szybkim zaznajomieniu się z siatką połączeń i obowiązującymi cenami biletów, można bez problemu rozpocząć sprawne poruszanie się po mieście.