Kraków, Plac Świętego Ducha, styczeń 1936. Na fotografii widzimy widok z balkonu na pierwszym piętrze kamienicy przy ul. Szpitalnej 36 na ówczesny krakowski dworzec autobusowy. Na pierwszym planie widać autobus w relacji z Krakowa do Alwerni przez Czernichów.

Inicjatywa powstania dworca autobusowego w Krakowie sięga roku 1926, kiedy Polski Związek Turystyczny, mieszczący się wówczas w kamienicy z której wykonano zdjęcie, zaczął rozwijać siatkę połączeń autobusowych z Krakowa. Obejmowały one głównie transport do miejscowości turystycznych w małopolskim odcinku Karpat, ale z czasem powstały także linie w kierunku Zagłębia Dąbrowskiego, Śląska Cieszyńskiego oraz Kielecczyzny. W roku 1929 pomysł dworca przejęło miasto, które wybudowało infrastrukturę na Placu Świętego Ducha. Na dworcu zbudowano parterowy pawilon z kasami, poczekalnią i punktem nadawania bagażu, a przy peronach umieszczono słupy pokazujące kierunek oraz godzinę odjazdu najbliższego autobusu.

Przez pierwszą połowę lat ’30 nastąpił dynamiczny rozwój połączeń autobusowych w II RP w związku z bardzo liberalną polityką dotyczącą przewozów prywatnych. Pozwoliły one na intensywny rozwój siatki połączeń na podobnych zasadach, jak do dzisiaj funkcjonują połączenia popularnie określane jako “busy”. Wiele z nich oferowało niski komfort podróży i często ulegało awarii. Najwyższy poziom reprezentowały autobusy Śląskich Linii Autobusowych. W drugiej połowie lat ’30 nastąpiło pewne ograniczenie rozwoju siatki połączeń, w związku z uruchomieniem Komunikacji Autobusowej PKP oraz wprowadzeniem koncesji na połączenia prywatne.

Dworzec przy Placu Świętego Ducha pełnił swoje funkcje do roku 1952. Następnie, dalekobieżna komunikacja autobusowa została przeniesiona w pobliże dworca kolejowego Kraków Główny, gdzie funkcjonowała aż do połowy pierwszej dekady XXI wieku. Wtedy to, w ramach budowy Krakowskiego Centrum Komunikacyjnego w jego miejscu powstała Galeria Krakowska, a nowy dworzec wybudowano po wschodniej stronie linii kolejowej. Obecnie, mieści się tam placówka Małopolskich Dworców Autobusowych, która jest jedynym w Polsce dwupoziomowym dworcem autobusowym. Kontynuuje ona tradycje zapoczątkowane niemalże 100 lat temu przy Placu Świętego Ducha.

Źródło fotografii: Narodowe Archiwum Cyfrowe.